De literaire allegorie is een krachtig instrument. De laatste paar dagen ben ik het mediagevecht tussen Trump en de democratische Speaker of the House Nancy Pelosi aan het volgen. Terwijl ik het zo aankijk, wordt het me steeds onpasselijker. De reden is de narcist Trump die ik daar aan het werk zie en de machteloosheid die daarbij bij me opkomt. Ik voel voor Nancy Pelosi en de frustratie die zij elke keer dat ze met Trump praat aan den lijve moet ondervinden. Narcisten zijn staalhard en moedwillig in het kwetsen van anderen voor hun gelijk. Ik kan me voorstellen dat haar gedachten over Trump vooral één richting opgaan: aan zijn destructie op staatsniveau komt pas een einde als Trump uit het Witte Huis vertrekt. Hij zal het inzicht zelf niet krijgen, narcisten zijn alwetend, maken nooit fouten, geven anderen altijd de schuld van de chaos om hen heen en ze zijn per definitie un-accountable voor hun woorden of daden. Narcisten zijn gevaarlijk en ze gebruiken de mensen in hun omgeving alsof het honden zijn.
Voor een proefje van de wijze waarop Trump zijn gebruikelijke spel speelt, zie het flickje onderin. Pelosie geeft daarin ook een aardig beeld hoe Trump het doet: hij gaat nooit in op inhoudelijke issues, verandert constant van onderwerp, laat zich geen enkele feedback geven en denkt daarbij vooral dat hij bijzonder intelligent, inzichtelijk en effectief is. Het trieste daarbij is dat het tegendeel waar is. Trump is ineffectief, niet bijster slim en hij begrijpt waarschijnlijk niet veel van wat hij dagelijks op zijn bordje krijgt. Daarnaast zijn de problemen die hij zou moeten oplossen enorm en wordt de natie een oor aangenaaid.
De kenmerken van de narcist zijn in de literatuur uitputtend beschreven. Wat uit de lijst naar voren komt is dat je bij zo’n iemand geen schijn van kans hebt. Als je eenmaal in hun vizier staat dan word je afgeschoten, constant en zonder andere aanwijsbare reden dan het gemoed van de narcist. Dat is instabiel en explosief, een eigenschap waar vooral de mensen eromheen de dupe van worden. Goed doen kan niet. De narcist houdt alleen maar van zichzelf en houdt geen rekening met anderen. Die zijn er slechts voor om uitgebuit en gebruikt te worden. Als je Trump ziet opereren dan is de vergelijking met deze indicatoren treffend en zakt je de moed voor Amerika radicaal in de schoenen. Hij lijkt op alle punten die hieronder worden opgesomd ruim te scoren. Voor de volledigheid een complete lijst, van het Psychologie Magazine:
Kenmerken van de narcist:
1. Ze zijn charismatisch bij de eerste kennismaking. Ze stralen zelfvertrouwen en bekwaamheid uit, zijn warm, charmant en schijnbaar geïnteresseerd. Ze geven je het gevoel dat je speciaal bent, zijn geestig en hebben een vlotte babbel. 2. Ze scoren goed bij de andere sekse: ze zijn op hun gemak, ongeremd, extravert en losjes. Ze zijn aantrekkelijk – mede doordat ze meer aandacht aan hun uiterlijk besteden dan gemiddeld. Ze worden vaak gezien als aantrekkelijk voor een relatie (want: sexy) en minder voor een vriendschap. 3. Ze hebben relatief veel seksuele partners gehad en beginnen makkelijk nieuwe relaties. Tijdens een relatie kijken ze vaak al om zich heen of ze een leuker iemand ontdekken en door die geringe betrokkenheid zijn ze ook vaker ontrouw. 4. Ze zijn betrekkelijk ongevoelig voor het ‘knuffelhormoon’ oxytocine waardoor ze niet goed in staat zijn tot binding en intimiteit. 5. Vermoedelijk hebben ze ook weinig spiegelneuronen, waardoor ze niet goed in staat zijn tot empathie. 6. Ze zijn overtuigd van hun eigen superioriteit. 7. Ze geven anderen weinig waardering. En als de ander ergens goed in is, gaan ze de strijd aan. Ze willen altijd béter zijn. 8. Ze hebben imago-doelen (wat vindt de ander van mij?) in plaats van compassie-doelen (hoe maak ik het leuk voor de ander?) 9. Ze haken af wanneer iemand iets emotioneels meemaakt. 10. Ze zetten anderen in voor hun eigen plannen zonder zich daarbij af te vragen wat de ander eigenlijk wil. 11. Ze zijn uit op hun eigen voordeel en denken ook recht te hebben op bepaalde privileges vanwege hun vermeende bijzondere kwaliteiten. Ondertussen laten ze anderen geloven in hun goede bedoelingen. Ze hebben een talent om overal een draai aan te geven waardoor de ánder onredelijk of dom lijkt. 12. Ze geven anderen de schuld en wijzen op hun gebreken terwijl ze zichzelf zien als een slachtoffer: het ligt altijd aan de ander, de narcist doet nóóit iets verkeerd. 13. Ze zien liefde als een spel (game-playing love): ze spelen met de gevoelens van de ander, bijvoorbeeld door ze aan te trekken en af te stoten of door ze in het ongewisse te laten. 14. Ze hebben behoefte aan aandacht, bewondering en erkenning; ze zijn vaak succesvol in hun werk door zelfvertrouwen, flair en sociale dominantie. Ze hebben minder behoefte aan sympathie, genegenheid of verbondenheid. 15. Ze hebben behoefte aan macht en controle en zijn mede daardoor snel jaloers. 16. Ze zien hun partner als ‘aanhang’ die hun eigen status en bijzonderheid onderstreept (denk maar aan de zogenaamde ‘trophy wife’). 17. Ze liegen, draaien en komen hun beloftes niet na. 18. Ze isoleren hun partner van vrienden en familie en ze spelen mensen tegen elkaar uit. 19. Ze kunnen extreem boos worden als ze kritiek krijgen of onvoldoende erkenning. Dat mondt uit in narcissistic rage: vijandig en boos gedrag waarin je bijvoorbeeld wordt doodgezwegen. 20. Door die narcistische krenking zijn ze ook vaak in conflict met anderen. 21. Ze hebben geen berouw en doen niet aan zelfreflectie.
Bron: Psychologie Magazine
Wat kan Amerika doen? Niet veel vrees ik, want een impeachment-procedure zal goed zijn voor Trumps imago bij zijn achterban en zal hem versterken in zijn vertrokken zelfbeeld van de geniale man die de hele wereld tegen zich heeft omdat hij zo slim is. Het is een Catch-22 waarin de V.S. zich bevinden, eentje die zelfs verstrekkende gevolgen kan hebben voor de komende jaren omdat het de deur voor Trumps herverkiezing – in weerwil van zijn incompetentie – wagenwijd openzet.
Het is een buitengewoon trieste constatering, maar Trump zal nooit veranderen en zal altijd anderen voor zijn karretje kunnen spannen. En de Amerikanen, die kunnen eigenlijk alleen nog maar bidden dat hij zo snel mogelijk het toneel verlaat.
Meer over Trumps problematische persoonlijkheid vind je hier.
