Goed nieuws: India heeft 57 handelsverdragen opgezegd omdat het de arbitragestructuur die er in geregeld is niet meer ziet zitten. De achtergrond is simpel: als een bedrijf haar investeringen wil “beschermen tegen staatsbeleid” – bijvoorbeeld bij een volstrekt legitiem besluit tegen de plaatsing van een kerncentrale – dan kan dat bedrijf bij een internationaal Arbitragehof verhaal halen en hoge schadevergoedingen eisen. Wat vroeger ondernemersrisico was wordt nu afgewenteld op de belastingbetaler, ook al investeert het bedrijf in dode assets, zoals fossiele brandstoffen.
Dit mechanisme werkt direct in tegen elk democratisch principe, het ondergraaft het idee van het zelfbeschikkingsrecht van naties en legt zo heel veel macht neer bij de internationale bedrijven, kapitalisten en andere criminelen. Volgens sommige denkers, waaronder Naomi Klein in haar boek “This Changes Everything” (2015) is het dé manier van de neoliberale elite om de democratische orde ten gunste van de aandeelhouders te omzeilen. Met het arbitrageartikel (ISDS) is de laatste barrière geslecht die de burgers tegen de inhaligheid van – en de vernietiging door – ondernemers moest beschermen. India heeft daarvan de zure vruchten al kunnen plukken. (De rol van Monsanto in de zelfmoord-golf onder katoenboeren is legendarisch.) Maar we mogen weer ademhalen: eindelijk heeft een land het juk van de kapitalisten (om te beginnen een beetje) afgegooid en ze verteld dat ze op het dak kunnen gaan zitten met hun verdragen.
De handel gaat door. Er worden nieuwe afspraken gemaakt zonder de wurgbepalingen rond de arbitrage. Ondertussen wankelen er meer van die verdragen, onder andere dat verschrikkelijke TTIP. Zo begint de zon toch weer een beetje te schijnen op deze planeet. Hier staat de volledige melding die De Volkskrant sierde.
