Als jij iemand bent die denkt dat je door het beïnvloeden van de wereld om je heen een beter leven voor jezelf kunt realiseren, dan moet je dit boek lezen: “Ik ben oké. Jij bent een sukkel” (2010) door Berthold Gunster. Dat boek gaat je leren dat het aanpassen van je omgeving in brede zin – teneinde daar beter in te passen – een verloren zaak is.
Ik zit bijna aan het einde van dit zeer smakelijke stukje papieren coaching, en ik ben er al helemaal happy van geworden. Niet omdat het mijn wereld langzaam verandert, maar omdat het mij langzaam verandert. Specifieker gezegd: het verandert mijn attitude ten opzichte van mensen en situaties waarmee ik voorheen een stuk minder soepel omging dan ik nu denk te doen. De metingen daarvan moet ik overigens nog wel een keertje uit die omgeving zien te verkrijgen, maar dat is bijzaak. Ik ben naar mijn eigen gevoel van een heleboel onnodige ballast af.
Hoe werkt dat? Eigenlijk vrij simpel. Als je het leest dan krijg je de betere “Aha-Erlebnis” omdat het zo verschrikkelijk herkenbaar is wat je allemaal ziet. In het (heel) kort komt het er op neer, dat mensen geneigd zijn om – met hun blik gericht naar buiten – zich een mening te vormen over wat ze daar zien. Die mening heeft een effect op hoe zij die zaken tegemoet treden. De standaard valkuil schijnt dan te zijn om bij een negatieve mening te proberen om die omstandigheid te veranderen en daarbij zelf min of meer gelijk te blijven.
Ik formuleer het hierboven wat abstract, maar eigenlijk gaat het boek over hoe je met mensen omgaat. Als ik iets specifieker word dan bedoel ik eigenlijk dat mensen iets over andere mensen vinden en op basis daarvan een bepaald gedrag gaan vertonen. Dat houdt dan vaak in dat er geprobeerd wordt de andere mens – als die een indruk geeft die niet oké is – te beïnvloeden, zodat die verandert. Ofwel: er wordt gepoogd de ander te manipuleren om er zelf beter van te worden. Dat is dan in ieder geval de verwachting.
Makkelijk zat, dit inzicht, zou je kunnen denken. Maar toch was het voor mij een redelijke eye-opener om te merken dat ik mijzelf ook schuldig maak aan dit best wel onlogische gedrag. Ik was gewend dit vooral bij anderen te zien. Helaas heb ik moeten constateren dat niets menselijks mij vreemd is, en dat ik ook wel eens probeer om aan de knoppen van de ander te draaien in plaats van aan die van mijzelf. Ik weet nu dat dit een kansloze optie is.
Dus nu de andere kant op. Dat is wat Gunster mij namelijk heeft geleerd. De moraal van zijn boek is onder andere dat je er subiet mee kunt stoppen om te proberen de wereld te veranderen om daar zelf beter mee te “interfacen”. Dat is, zoals eigenlijk vanzelfsprekend is, namelijk bij aanvang al een verloren zaak. Beter is het om jezelf te veranderen – op de korte afstand, dat wel – om beter met je acute context om te kunnen gaan. Dus, erger je je aan iets of vooral iemand? Probeer dan je eigen attitude daarin een draai te geven zodat de ergernis ophoudt – en je zo zelfs zaken die je eerst stoorden als een aanwinst kunt zien, of tenminste op een relaxte manier een einde aan de relatie van het moment kunt maken. Geinig, wat?
Het hele verhaal heeft te maken met het spiegelen van gedrag, intenties, emoties en wat dies meer zij, van je interactie-partner. (Deze indicatie was even voor de NLP adepten.) Dat spiegelen zorgt voor een opening van communicatie, ook als die communicatie al vast zit. Nog meer termen: omdenken in plaats van vastdenken, reflecteren en omspiegelen. Het snijdt allemaal hout, weet ik nu. Nieuwsgierig geworden? Ik ga verder niet met nog meer spoilers uit de school klappen, want het is beter om het boekje zelf te lezen. Het anekdotische materiaal is namelijk kostelijk en er staan ook een paar zeer geestige tekeningen in. Die zou ik toch niemand door de neus willen boren.
Hoewel… Toch even een laatste uitlichtertje. Dat is dan gelijk een lippendienst aan een zeer exemplarisch geval van spiegelen dat in het boek beschreven staat. Hoe, dat lees je zelf maar…
Er was eens een man die op hoge poten een winkel binnenstapte en met veel misbaar tegen de verkoper begon te klagen over de twee fietsbanden die zijn vrouw daar een paar weken geleden gekocht had en die nu al versleten waren. De verkoper reageert hier zeer begrijpend op en belooft de man dat er een week later twee nieuwe banden voor hem klaar zullen liggen – kosteloos.
Een week later komt de klant weer terug en krijgt van de verkoper inderdaad twee nieuwe banden. Hij begint zich echter direct breeduit te verontschuldigen en legt uit dat hij zich onterecht tegen de verkoper had opgewonden, omdat zijn vrouw de banden in een heel andere winkel had gekocht en hij de week tevoren de verkeerde zaak was ingelopen.
De verkoper antwoordt hierop: “Geen probleem meneer, dat wist ik al. Wij verkopen hier helemaal geen fietsbanden…”
Je hebt er niet echt veel fantasie voor nodig om te snappen welk effect de benadering van de verkoper op deze klant heeft gehad. Het verhaal wordt nog beter als je weet dat dit de hele planeet is rond geweest in allerlei nieuws, consumentenrubrieken en de nodige Internetbabbelboxen. Het soepele meebewegen – met het sentiment en de issue van de ontevreden klant en tegen zijn eigen directe korte termijn belang in – van deze kloeke verkoper, heeft hem en zijn werkgever een enorme hoeveelheid goodwill opgeleverd, die met geen geld in de wereld te koop is.
Ik ben tevreden over een welbestede tijd achter “Ik ben oké. Jij bent een sukkel”. Ik kan het iedereen aanraden. Sinds ik hier doorheen ben, heb ik me nog niet zo weinig geërgerd aan andere mensen en heb ik me nog niet zo relaxed gevoeld in het gezelschap van de notoire dwarsliggers in mijn omgeving. Heerlijk!
