Zou het toeval zijn of zit er een golf in de tijd die ik nog niet heb opgemerkt? Binnen een week zie ik twee berichten waarvan ik bijna vrolijk word. Het eerste meldt mij dat Italië waarschijnlijk een aantal cruciale staatshervormingen gaat doorvoeren. Het tweede bericht stelt dat de 84 jarige Raul Castro, Cuba’s langzaam maar zeker oplichtende despoot, vindt dat er een maximale leeftijdsgrens aan het (staats)functionarisschap gesteld moet worden van 70 jaar. Beide exercities zouden ervoor kunnen zorgen dat de stagnatie, die zowel in Italië als Cuba de boventoon voert, wordt verholpen.*
Ik weet niets van Cuba, maar de verwachting dat het leven daar sterk zal verbeteren is te extrapoleren uit de menselijke** geschiedenis. Een land dat statisch, inert en conservatief is zal uiteindelijk falen. Welke ideologie daarvoor wordt geconserveerd maakt niet uit. Het is de structuur die telt. Wanneer de ene corrupte of autocratische (of gecombineerde) elite door de andere wordt vervangen, wat in principe toch een vorm van dynamiek is, dan blijft de starre nepotistische structuur van de macht ongewijzigd en daarmee ook het faaleffect. Het stempel socialistisch, plutocratisch, democratisch, neoliberaal of stalinistisch is volledig irrelevant. Wat wel uitmaakt is aanpassingsvermogen. Een staat/natie die dat heeft, heeft een kans van slagen in een wereld van toenemende progressie, waarbij de curve van ontwikkeling steeds steiler wordt. Daar doen we helemaal niets meer aan. Veerkracht, veelzijdigheid en wendbaarheid zijn daarbij absolute vereisten.
Dit blogje staat vol met mijn frustratie over Italië en de onmogelijkheid van dat land. Mijn hele leven al word ik geconfronteerd met de gezapigheid van deze gerontocratie, het algemene gebrek aan spunk en de politieke onwil om te veranderen. Ik ken Italië van binnenuit als een land dat niet vooruit te branden is. Het doet me deugd om te zien dat premier Renzi er in geslaagd lijkt te zijn om het roer in het parlement om te krijgen. Helaas is er toch nog tegenstand van hen die stellen “dat er nu geen tegenmacht meer is die de regerende macht in check kan houden en die in staat is om een debacle zoals Mussolini’s staatsgreep te voorkomen”. Ik weet dat het allemaal geklets van plucheplakkende uitvreters is, die niets anders willen dan hun riante publiek gefinancierde salaris behouden.
Dan nog even Cuba: De “verjonging” die Castro heeft aangekondigd moet ik nog zien. Het zou een goed ding zijn als de familie Castro vanwege die nieuwe regel het veld ruimt, omdat suprematie van één familie nu eenmaal nooit goed is. Het is sowieso al moeilijk te slikken dat een land dat zich voordoet als een socialistische heilstaat een geprivilegieerde dynastie in stand houdt. Een volk dat zich een dergelijke leugen aan laat smeren wordt succesvol onderdrukt. Dat zien we zowel in Cuba als in Noord-Korea.
Dynamiek is inherent aan de natuurlijke wereld maar ook aan de door mensen gemaakte omgeving. Aanpassingsvermogen is de eigenschap die Homo Sapiens heeft laten overleven, vaak onder de meest bizarre en ongunstige omstandigheden. Het is daarom eigenlijk best gek om erg behoudend of zelfs reactionair te zijn. Het gaat als het ware in tegen de natuur en het eigen belang, maar ook vooral tegen het belang van het collectief. In die zin is het vreemd om regimes, die zich zo bogen op de verwezenlijking van het collectieve boven het individuele belang, te zien verstarren in behoudendheid. Het antwoord op dat mysterie luidt helaas dat macht corrumpeert en dat zij die het eenmaal krijgen het willen behouden. Ideologische zuiverheid en zuivere idealen zijn daarbij de eerste slachtoffers.
*) En dan was er ook nog de machtswisseling in Myanmar enige weken geleden, die me warempel bijna ontgaan is. Die telt natuurlijk ook mee. De koers is daar positief en vooral reeds lang geleden – voor 2016 – ingezet. Voor deze aantekening laat ik het verder buiten beschouwing.
**) “Menselijke geschiedenis” is een pleonasme. Geschiedenis is altijd menselijk. Als er geen mensen meer zijn dan verdwijnen alle door mensen gemaakte denkbeelden. Geschiedenis is er één, mensenrechten, geld, staat en cultuur zijn nog eens vier van de vele andere voorbeelden. Ze hebben allemaal één ding gemeenschappelijk: ze zijn bedacht en niet fysiek. Zonder mensen om ze te verzinnen en te onderhouden bestaan ze niet.
