Ik volg al enkele dagen op het nieuws hoe het staatsbezoek van de Chinese leider Hu Jintao aan het Amerika van zijn ambtsgenoot Barack Obama verloopt. En ik moet zeggen dat het me niet onwelgevallig is, wat ik zie gebeuren tussen die twee grootmachten -” voor zover de dingen die in het publieke gezichtsveld gebeuren natuurlijk.
Ik vind het bijvoorbeeld al heel wat dat we Hu überhaupt zo uitgebreid op de televisie zien. Ik denk dat hij rustig onder de meest obscure leiders op deze planeet gerekend kan worden. Althans, relatief gezien zou je dat kunnen volhouden. Er zijn wel junta’s waarvan je nog minder meekrijgt dan van het Chinese politbureau en haar kopstukken, maar die zijn veel kleiner, opereren internationaal nauwelijks van enige betekenis en zijn daardoor eigenlijk alleen maar interessant in termen van mensenrechten.
Wat dat laatste betreft gebeurt er in China ook wel het een en ander dat van belang is, maar eigenlijk zijn andere zaken daar veel boeiender. Bijvoorbeeld: hoe verloopt de demografische samenstelling van de bevolking na zoveel jaren een één kind beleid gevoerd te hebben en wat zijn bijvoorbeeld de ontwikkelingen op sociaal-economisch vlak in deze zichzelf klasseloos pretenderende maatschappij? En wat ik ook wel eens zou willen weten is: wie zijn die mensen die daar in China de dienst uitmaken? En hoe komen ze tot besluiten? Wat vindt die Hu Jintao eigenlijk van de wereld, het leven en allerlei andere diepgaande zaken? Van Barack Obama, waarmee Hu op dit moment zo gezellig thee zit te drinken, weten we een heleboel. We kunnen de boeken van zijn hand, compleet met ongecensureerde “Fuck You’s” gewoon in de boekhandel kopen. Obama heeft zijn ziel op de toonbank gelegd en is buitengewoon expressief als het zijn levensfilosofie betreft.
Hoe anders is het met Hu Jintao. Zelfs in China weet het volk volgens mij niet veel van hem. Hij geeft nooit interviews, hij schrijft geen spontane artikelen en hij houdt geen ongeregisseerde toespraken. Wat er over Hu naar buiten komt is scherp gecontroleerd en ontdaan van elke spunk. Hij bestuurt het land met zijn luitenants binnen het politbureau, en ook dat is een club mensen van wie ook nauwelijks enige achtergrond bekend is. Met andere woorden: China wordt geleid door grote onbekenden, maar dan weer wel van het soort dat op volstrekt meritocratische gronden bij elkaar is gezet.
We weten het nog van school, toch? China heeft de langste traditie van centraal geëxamineerde functionarissen die de menselijke geschiedenis rijk is. De leercurves van alle kandidaten worden scherp in de gaten gehouden, en als er een talent bij zit, dan is de kans groot dat dit zeer dicht bij de macht gaat eindigen. Zo doen ze dat in China. En als klap op de vuurpijl is China ook nog eens georganiseerd als één groot bedrijf, met een personeelsafdeling die iedereen in het land kan plaatsen waar zij dat wil. Dat is pas integraal beleid voeren. Dus al die getalenteerde mensen die door de scouts worden uitgesnuffeld kunnen ook nog eens neergezet worden waar de landleiding dat nodig vindt. Een wendbaardere werkkracht – of bestuurderspool – kun je bijna niet hebben.
Er is veel kritiek op de ondoorzichtige en ondemocratische manier waarop de Chinezen hun land hebben georganiseerd. Maar feit is wel dat in dat land de mensen in principe op een voor hen geschikte plaats terecht komen. (Ik laat even de illegale banenhandel buiten beschouwing.) Geen democratie betekent bijna automatisch dat er ook geen blaaskakende sufferds op posten terecht komen waar ze niet zouden moeten zitten. (… hm…) Om nog maar eens op Amerika terug te komen: als we kijken naar Baracks voorganger Bush dan zie je daarvan wel de voordelen. De beste George hoorde eigenlijk in een boom thuis.
Het huidige staatsbezoek van China aan de U.S.A. en de uitgebreide egards waarmee Hu Jintao en zijn gevolg worden geëerd, geven aan dat er toch enige jaloezie zou kunnen bestaan aan Amerikaanse zijde over de georganiseerdheid van de Chinezen. Maar dat niet alleen. Natuurlijk zijn de Chinezen ook veel aan de handel, en kopen ze op dit moment waarschijnlijk half Amerika op. En wat betreft hun toekomst vastheid in het licht van hun enorme ecologische voetstap, denk ik ook dat het de U.S.A. langzamerhand begint te dagen dat zij China-volgers gaan worden en dat zij binnenkort zelf geen leidende rol van betekenis meer zullen spelen. Obama zal zich realiseren dat de U.S.A de boot heeft gemist. De technologie die straks noodzakelijk is om op deze planeet met 20 miljard mensen te overleven, komt in de toekomst uit China en niet uit de U.S.A..
Hetzelfde geldt waarschijnlijk voor de paradigma-verschuiving die gaat plaatsvinden in onze gouvernance. De Chinezen hebben het straks waarschijnlijk eerder door dan wij – een bevolking van onder de 10 miljard mensen moet je anders organiseren, voeden, transporteren en van een infrastructuur voorzien dan een bevolking die 2 maal zo groot is. En in China hebben ze onder het huidige systeem – dat zo ondemocratisch is – dan ook nog eens de middelen om de noodzakelijke veranderingen gewoon top-down door te voeren; een situatie die in de U.S.A. in ieder geval niet zo is. Maar ja, die zijn daarvoor dan wel democratisch.
Een laatste opmerking: vanwege haar enorme omvang is elke scheet die China laat eigenlijk al interessant…
