Wat doe je als een dominee vanaf de kansel het volgende zegt:
Het evangelie heeft een mythische oorsprong, dus ook Jezus is een mythisch figuur. Daarbij: in bronnen buiten de Bijbel uit de tijd van Jezus komt hij niet voor. Dat is vreemd, want er wordt altijd gezegd dat hij zo’n enorme indruk heeft gemaakt. Het Johannesevangelie wordt historisch niet serieus genomen. Dat is uit het jaar honderd of later. Matteüs en Lucas hebben Marcus overgeschreven. Marcus is de enige bron voor de historische Jezus. Dat evangelie is waarschijnlijk in Alexandrië ontstaan, waar vroege christenen beïnvloed waren door de Egyptische mythes.
Ik was eerst geschokt. Het was een open zoektocht waarvan ik de uitkomst ook niet wist. Ik weet nog dat ik op de bank zat en tegen mijn vrouw zei: ‘Wat ik nu toch lees. De historische Jezus heeft nooit bestaan’. Mijn vrouw zag de ellende al komen: ‘Wat krijgen we nou weer’, zei ze.
Het was niet eens zozeer de zekerheid die wegviel. Ik zat al op de lijn van de Amsterdamse school, een stroming in de theologie waartoe iemand als Nico ter Linden ook behoort. Zij zeggen dat de verhalen in de Bijbel niet echt zijn gebeurd, maar wel waar zijn. Het was een soort intuïtie die werd bevestigd, dat was de schok.â€
Of het van een kansel kwam weet ik niet zeker, maar het zijn de woorden van dominee Edward van der Kaaij, 62 jaar oud en na zes jaar studie tot de conclusie gekomen dat Jezus een mythe is en nooit echt heeft bestaan. Hij schreef het op in zijn boekje “De ongemakkelijke waarheid van het christendom. De echte Jezus onthuld” (2014). En als ik iets van de bovenstaande strekking zou horen dan zou ik mijn huizenhoge waardering voor de aperte moed van de spreker niet onder stoelen of banken kunnen steken. Want je moet het maar kunnen, na een jarenlange studie theologie en een half leven als geloofsinstituut tot de conclusie komen dat hét fundament onder het christendom nooit heeft bestaan; en dus ook niet bestaat. Ik heb het over het concept Jezus als zoon van god, zelf ook goddelijk geworden en zelfs met lichaam en al ten hemel gevaren. Voor zover ik kan overzien is volgens de christenen deze man ook nog eens de enige die daarboven echt lijfelijk aanwezig is, in tegenstelling tot de rest van zijn locatiegenoten die er alleen in de geest rondhangen.
Zoals de meeste gezond-denkende mensen wist ik natuurlijk al lang dat de bijbel een sprookjesboek is dat goed kan dienen als morele sjabloon inzake” prangende levensvragen van de wat onzekere en plooibare mens, maar dat zeker niet als historisch geschrift moet worden gezien. Wie meer over Jezus van Nazareth wil weten leest het boek “Abermals krähte der Hahn” (1962) van Karlheinz Deschner, waarin het christusfiguur vakkundig wordt gefileerd en wordt teruggebracht tot zijn samenstellende componenten, die zo schaamteloos zijn geleend uit andere religies en culturen; met name uit de Mithras-cultus en haar voorloper, het Zoroastrisme. Wie meer wil weten over de echt bestaande Jezus(sen) moet de Zuid-Amerikaanse voetbalcompetitie gaan volgen.
Het gebrek aan historische feitelijkheid rond Jezus is een publiek geheim en degene die de bijbel van kaft tot kaft als enige waarheid aanneemt wordt door weinigen echt serieus genomen. Althans, hier in Nederland is een dergelijke goedgelovigheid een curiositeit. Het bijzondere aan” het geval van Edward van der Kaaij en zijn conclusie” dat Jezus niet echt heeft bestaan, is dat hij een dominee is die” nog steeds voor een gemeente predikt. Die gemeente – de Vredeskerk in Nijkerk – accepteert zijn stelling en laat hem nog op het kansel staan ook. Ik moet daarvoor mijn petje afnemen, ik heb geen keuze. Want een dergelijke vrijzinnige tolerantie had ik uit die gereformeerde hoek nooit” verwacht.
Ik lees dit soort dingen en ik krijg wat meer vertrouwen in de mensheid. Het leven is klaarblijkelijk niet zo zwart-wit als ik heel soms wel eens geneigd ben te denken. Zeker als ik lees over” de intolerante militante christenen in de V.S., wier geloof dicteert dat andersdenkenden met de grond gelijk gemaakt moeten worden door middel van een nietsontziende” juridische inquisitie. Gelukkig gaat het hier anders…
Oké, nog één citaatje dan: “Ik ben de weg, de waarheid en het leven…” Was getekend, Horus, Egyptische godheid, 3.000 jaar voor christus… Gaan er al” bellen rinkelen? Dezelfde uitspraak wordt door Jezus – bij monde van zijn evangelisten, dat dan weer wel – onverholen geplagieerd. Dan nog een leuk linkje in dit verband over de IJslanders die weer tempels voor de Viking-goden gaan bouwen en toch zeggen niet weer te gaan geloven in éénogige mannen die op zes-benige paarden rijden.…
