Het is al heel lang bon ton om kunstmatige zoetstoffen in het algemeen en aspartaam in het bijzonder af te schilderen als giffen die je te allen tijde moet vermijden. Aspartaam is zo ongeveer het nieuwe softenon, zo wil de gemiddelde voedsel-Luddite ons doen geloven. Op het gevaar af nu ondertussen wel te weten wat ik van dit soort sprookjes vind, wil ik toch even een aantekening maken over dit specifieke en zeer populaire misverstand.
Aspartaam is een stof die niet wordt opgenomen in ons metabolisme. We slikken het in en we scheiden het ongewijzigd en onverminderd weer uit. Het gedraagt zich in die zin net zoals die andere geweldige verworvenheid van de voedseltechnologie, de kustmatige kleurstoffen. Toch wordt aspartaam door de gemiddelde onwetende maar goedwillende hippie in de ban gedaan als slecht, omdat het de aanmaak van insuline zou stimuleren terwijl er geen glucose in het bloed komt. Dat zou dan vervolgens onze interne huishouding dusdanig catastrofaal ontregelen, dat we er allerlei enge ziektes van krijgen.
Ik moet onze goedgelovige hippie-vrinden hier toch even terechtwijzen met een simpel lesje basisbiologie. De productie van insuline wordt afgetrapt door glucosemoleculen die op een receptor terecht komen die specifiek dat molecuul herkent. Het insuline-productieproces verloopt vervolgens automatisch, zonder dat wij daar bewust iets voor hoeven te doen. Deze receptor herkent suiker(s) en geen aspartaam. Aspartaam trapt dus ook het insuline-productieproces niet af. Het feit dat wij bij de inname van aspartaam zoet proeven doet dit ook niet. De receptoren voor specifieke moleculen wijzigen niet ineens van functie omdat wij denken dat we suiker eten. Onze bewuste proces, in dit geval de waarneming van de specifieke smaak zoet, is niet “bevoegd” om het autonome chemische proces van de productie van insuline in ons lichaam op te starten. Als dit wel zo zou zijn, dan zou bijvoorbeeld alcoholvrij bier de rijvaardigheid ernstig beïnvloeden.
Houd het bovenstaande tegen elke willekeurige hippie aan en hij/zij zal je voor gek verklaren. Er is nog zo’n vergelijking: van aspirine word je zo high als een Vlaamse papegaai, want dat smaakt – heb ik horen vertellen – krek hetzelfde als amfetamine. Echter, even bezijde de grappen die je erover kunt maken: willen we het echt zeker weten, dan moeten we in een goed geformatteerd experiment aantonen dat zoetstoffen een direct effect hebben op de bloedsuikerspiegel, de insulinespiegel of beide.
Toegegeven, ik heb ook wel eens een halve seconde in de zoetstof-insuline hoax geloofd, maar toen ben ik er maar eens echt over gaan nadenken. Dat laatste is sowieso een goed idee, al moet ik met een zwaar hart bekennen dat nadenken voor de gemiddelde mens geen populaire aangelegenheid is. Liever blaat men iets na dat enigszins goed klinkt en dat de gevestigde denkbeelden en attitudes niet al teveel tegenspreekt. Denkers worden in de regel niet gewaardeerd, althans niet door de doorsnee burger. Dat is natuurlijk jammer, want we hebben heel veel denkers nodig in deze wereld, die in toenemende mate afhankelijk is van de wetenschap en haar producten. Sprookjes en dromerij gaan de problemen waarmee de mensheid en alle andere soorten op deze planeet momenteel mee kampen echt niet oplossen. Wetenschap kan dat wel.
De oplossingen die wij als mensheid nodig hebben om de komende eeuwen te kunnen overleven, komen uit universiteiten, van high-tech bedrijven en van hele volksstammen hooggeschoolde mensen. Ze komen zeker niet van gezellig samenzingende hippie-kampvuren, waar mensen zich vooral bezighouden met wegkijken, ondertussen hopend op een beter verleden en vingerwijzend naar de boze wereld met al die slechte mensen. Veel zinlozer kan het niet worden.
Als afsluiter nog een leuke knuppel in het hippie-hoenderhok: de producenten van al die voedseladditieven, die veel voedselbewuste zwevers dagelijks innemen, komen uit dezelfde reactoren en uit dezelfde farmaceutische industrie als die door hen zo wordt afgebrand. Om een voor mij onverklaarbare reden wordt vaak gedacht dat de farma-industrie en die van de hippe preparaten volledig van elkaar zijn gescheiden. Ik zeg: droom maar lekker verder hoor…
