Het onderstaande film-fragment, waarop HitlerJugend leider Baldur von Schirach zijn jonge gehoor toespreekt, heb ik lang geleden voor het eerst gezien. Het geeft een impressie van de indoctrinatie die de Nazi’s uitvoerden op hun beoogde arische nakomelingen. De tekst die hier beroemd geworden is stelt:
“Wenn ich das Wort Kultur höre, dann greife ich schon an meinen Revolver!”
Op het eerste gezicht is hier – afgezien van de inhoud – niets mis mee. De taal klopt, de boodschap komt over; maar er is toch iets niet goed aan. En dat is het woordgebruik. Dat heeft twee redenen.
Ten eerste weet ik dat de Nazi’s puristen waren als het om vrijwel alles ging, dus ook wat betreft het woordgebruik van het volk in het algemeen en de kopstukken in het bijzonder. Daarom druist de keuze van Von Schirach voor het woord “Revolver” eigenlijk regelrecht tegen de partij-lijn in. Als hij politiek correct gesproken zou hebben, dan had hij gezegd:
“Wenn ich das Wort Kultur höre, dann greife ich schon an meine Waffe!”
“Revolver” is namelijk een Engelse term, die iets zegt over het specifieke kenmerk van het wapen, te weten een draaiende (revolving) trommel met patronen. Het gebruik van Engels was in Nazi-tijd niet echt bon-ton. Het gebruik van “Pistole” had ook niet gekund, want dat komt (waarschijnlijk) uit het Frans. En tenslotte: het is ook “Waffen-SS” en geen “Revolver-SS”.
Ten tweede is het wapen van Schirach geen revolver maar een Luger parabellum, een pistool met een kolfmagazijn en kniegrendel.
Ik ben het nog niet tegengekomen, maar ik vroeg me af – toen me dit gisteren op de fiets ineens te binnen schoot – of hij er ooit voor op de vingers is getikt. Het zijn die eenzame momenten op het velo, waarop je je toch ergens mee bezig moet houden.
