De onthechting van een “Gaslight”-relatie is een moeizaam, complex, deprimerend en langdurig proces, dat ik “as we speak” van zeer dichtbij mag observeren. Gaslight – een term geleend van een filmtitel uit 1944 – is een goed gedocumenteerd fenomeen, waarover navenant veel literatuur bestaat. Een belangrijk artikel, dat me veel heeft geleerd, citeer ik hieronder integraal en onversneden.
Het bovenstaande weet ik nog niet zo lang, maar ik ben wel heel blij dat ik het gevonden heb. De artikelen over Gaslight lezende, begreep ik ineens waarmee iemand in mijn eigen omgeving te maken heeft gehad. Hij heeft nog een lange weg te gaan om over zijn trauma heen te komen. Hij zal zichzelf en zijn eigenwaarde, die – in zijn geval – jarenlang systematisch is ondergraven, moeten terugvinden in een doolhof van conflicterende sentimenten en emoties, waarvan vele uiterst destructief zijn maar enkele ook positief en frustrerend tegelijk: een “tegen beter weten in houden van”, om er maar eentje te noemen. Hem kennende weet ik zeker dat hij ook daar overheen gaat komen. Zijn relatie is voorbij, hij is alleen daarom al een flink stuk op weg om weer gelukkig te worden, zonder de dictatuur van zijn Gaslighter nog te hoeven ondergaan. Hij zal vanaf nu opnieuw moeten leren om voor zichzelf te denken en zijn soevereiniteit terug moeten vinden, nadat deze door langdurige negatieve bejegening en mentale mishandeling zijn beschadigd. Hij moet na jarenlang onzichtbaar te zijn geweest weer zichtbaar worden en weer zijn volle ruimte innemen.
Gaslighters verschillen van narcisten in die zin dat een narcist zich groter wil doen lijken door anderen af te kraken, terwijl het de gaslighter vooral gaat om de controle en dominantie over de ander. De eerste probeert eigenwaarde te halen door een beeld te laten zien dat veel mooier, beter en glansrijker is dan dat ze werkelijk zijn. Gaslighters willen iemand voor de volle 100% onder de duim houden, om zo te parasiteren van hun slachtoffer. Beide afwijkingen laten diepe sporen na bij de omgeving en vooral bij de levenspartner, die het dichtste bij staat en dus de hardste klappen krijgt. Mijn kameraad hierboven moet zich beetje bij beetje gaan ontworstelen aan de emotionele wurggreep waarin zijn gaslighter hem had en weer leren dat hij een respectabel en goed mens is, waarop je kunt vertrouwen. Afgaande op wat hij vertelt, is zijn eigenwaarde namelijk precies dat wat radicaal onder hem is weggeslagen. Daarbij zal hij zich altijd moeten afvragen of hij veilig is met zijn gaslighter in de buurt. Daarover hoor ik mijn kameraad af en toe zuchten. Dan is er weer iets gebeurd en heeft hij een nieuwe schoffering moeten incasseren, die nooit meer zal worden erkend, besproken of rechtgezet, want hij heeft nu eenmaal een schietschijf op zijn voorhoofd, die er nooit meer af gaat.
Gaslighters zijn gevaarlijk en ze zijn, zoals uit de literatuur blijkt, niet zeldzaam. Het is daarom dat ik deze aantekening maak.
Meer informatieve en behulpzame artikelen voor iedereen die een traumatische relatie moet verwerken:
Are Gaslighters Aware of What They Do? & 11 Warning Signs of Gaslighting & Why a Gaslighting/Narcissist Relationship Is So Devastating Stephanie A. Sarkis Ph.D. – 8 Signs That Someone Is in a Relationship With a Gaslighter & 7 Stages of Gaslighting in a Relationship Preston Ni M.S.B.A.
Voor het artikel hieronder, eerst nog even dit: ik vroeg mijn kameraad waarom hij zich zo lang heeft laten manipuleren en waarom hij überhaupt zoveel micro-controle over zijn leven toeliet. Zijn antwoord: retorische onderdrukking. Bij elke issue kreeg hij een bombardement van woorden over zich heen, waar hij met geen mogelijkheid tussen kwam. De gaslighter voorkwam op die manier actief dat hij iets kon zeggen nadat hij voor rotte vis was uitgemaakt. Daarbij trok de gaslighter vrijwel ondoordringbare muren op, die elke volwassen communicatie onmogelijk maakten. Hij werd afgeknepen en gemanaged in hoe hij dingen zei, wat hij zei en welke woorden hij daarbij wel of niet mocht gebruiken. Bovenal werd bepaald wanneer hij iets kon zeggen. De termen van communicatie werden geheel eenzijdig bepaald, waarbij het doel was om hem de mond volledig te snoeren.
Hieronder een artikel door Preston Ni M.S.B.A., dat ik hier in zijn geheel citeer:
How narcissists and gaslighters emotionally manipulate and exploit victims.
“Some people try to be tall by cutting off the heads of others.†—Paramahansa Yogananda
Psychologist Stephen Johnson writes that a narcissist is someone who has “buried his true self-expression in response to early injuries and replaced it with a highly developed, compensatory false self.†This alternate persona often comes across as grandiose, “above others,†self-absorbed, and highly conceited.
Gaslighting is a form of persistent manipulation and brainwashing that causes the victim to doubt her or himself, and to ultimately lose one’s own sense of perception, identity, and self-worth. A gaslighter’s statements and accusations are often based on deliberate falsehoods and calculated marginalization. The term gaslighting is derived from the 1944 film Gaslight, where a husband tries to convince his wife that she’s insane by causing her to question herself and her reality.
Multiple studies and writings have been done on the impact of narcissism and gaslighting on relationships(1)(2)(3)(4)(5)(6). While each of these often destructive pathologies is unique, there are certain behavioral overlaps. Following are six common traits, with references from my books: “How to Successfully Handle Narcissists” and “How to Successfully Handle Gaslighters & Stop Psychological Bullying”. Not all narcissists and gaslighters possess every characteristic identified below. However, chronic narcissists and gaslighters are likely to exhibit at least several of the following on a regular basis.
1. Frequent Lies and Exaggerations
Both narcissists and gaslighters are prone to frequent lies and exaggerations (about themselves and others), and have the tendency of lifting themselves up by putting others down. While narcissists often strive to make themselves seem superior and “special†by showing off, bragging, taking undeserved credit, and other forms of self-aggrandizement, gaslighters tend to concentrate on making you feel inferior through false accusations, constant criticism, and psychological intimidation. Both narcissists and gaslighters can be adept at distortion of facts, deliberate falsehoods, character assassinations, and negative coercions. One key difference is that while the narcissist lies and exaggerates to boost their fragile self-worth, the gaslighter does so to augment their domination and control.
2. Rarely Admit Flaws and Are Highly Aggressive When Criticized
Many narcissists and gaslighters have thin skin and can react poorly when called to account for their negative behavior. When challenged, the narcissist is likely to either fight (e.g., temper tantrum, excuse-making, denial, blame, hypersensitivity, etc.) or take flight (bolt out the door, avoidance, silent treatment, sulking resentment, or other forms of passive-aggression). The gaslighter nearly always resorts to escalation by doubling or tripling down on their false accusations or coercions, to intimidate or oppress their opponent. Many gaslighters view relationships as inherently competitive rather than collaborative; a zero-sum game where one is either a winner or a loser, on top or at the bottom. “Offense is the best defense†is a mantra for many gaslighters, which also represents their aggressive method of relating to people.
3. False Image Projection
“My husband always wants people to see him as successful, powerful, and envy-worthy, no matter how shaky his real life actually is.†—Anonymous partner of narcissist
Both narcissists and gaslighters tend to project false, idealized images of themselves to the world, in order to hide their inner insecurities. Many narcissists like to impress others by making themselves look good externally. This “trophy complex” can exhibit itself physically, romantically, sexually, socially, religiously, financially, materially, professionally, academically, or culturally. The underlying message of this display is: “I’m better than you!†or “Look at how special I am — I’m worthy of everyone’s love, admiration, and acceptance!â€
Gaslighters, on the other hand, often create an idealized self-image of being the dominant, suppressive alpha male or female in personal relationships, at the workplace, or in high-profile positions of society (such as politics and media). Many gaslighters like to view themselves falsely as all-powerful and strong, capable of dishing out judgments and penalties at will. Pathological gaslighters often take pride and boost themselves up by marginalizing those whom they perceive as weaker, believing that the meek deserve their downtrodden fate. They attack their victims with direct or subtle cruelty and contempt, gaining sadistic pleasure from these offenses, and betraying a lack of empathy and humanity.
In essence, narcissists want others to worship them, while gaslighters want others to submit to them. In a big way, these external facades become pivotal parts of their false identities, replacing the real and insecure self.
4. Rule Breaking and Boundary Violation
Many narcissists and gaslighters enjoy getting away with violating rules and social norms. Examples of narcissistic trespass include cutting in line, chronic under-tipping, personal space intrusion, borrowing items without returning, using other’s properties without asking, disobeying traffic laws, breaking appointments, and negating promises. Examples of gaslighting trespass include direct or subtle marginalizing remarks, public or private shaming and humiliation, sardonic humor and sarcastic comments, internet trolling, angry and hateful speech, and virulent attacks on undesirable individuals and groups.
Both narcissist and gaslighter boundary violations presume entitlement, with a narrow, egocentric orientation that oppresses and de-humanizes their victims. In severe cases, this boundary violation pathology may result in illicit and underhanded dealings, financial abuse, sexual harassment, date rape, domestic abuse, hate crimes, human rights violations, and other forms of criminality. Many narcissists and gaslighters take pride in their destructive behaviors, as their machinations provide them with a hollow (and desperate) sense of superiority and privilege.
5. Emotional Invalidation and Coercion
Although narcissists and gaslighters can be (but are not always) physically abusive, for the majority of their victims, emotional suffering is where the damage is most painfully felt. Both narcissists and gaslighters enjoy spreading and arousing negative emotions in order to feel powerful, and keep you insecure and off-balance. They habitually invalidate others’ thoughts, feelings, and priorities, showing little remorse for causing people in their lives pain. They often blame their victims for having caused their own victimization (“You wouldn’t get yelled at if you weren’t so stupid!â€).
In addition, many narcissists and gaslighters have unpredictable mood swings and are prone to emotional drama — you never know what might displease them and set them off. They become upset at any signs of independence and self-affirmation (“Who do you think you are!?â€). They turn agitated if you disagree with their views or fail to meet their expectations. As mentioned earlier, they are sensitive to criticism, but quick to judge others. By keeping you down and making you feel inferior, they boost their fragile ego, and feel more reassured about themselves.
6. Manipulation: The Use or Control of Others as an Extension of Oneself
Both narcissists and gaslighters have a tendency to make decisions for others to suit their own agenda. Narcissists may use their romantic partner, child, family, friend, or colleague to meet unreasonable self-serving needs, fulfill unrealized dreams, or cover-up weaknesses and shortcomings. Narcissists are also fond of using guilt, blame, and victimhood as manipulative devices.
Gaslighters conduct psychological manipulation toward individuals and groups through persistent distortion of the truth, with the intention of causing their victims to question themselves and feel less confident. In personal and/or professional environments, they manipulate by micromanaging (controlling) relationships, including telling others how they should think, feel, and behave under the gaslighter’s unreasonable restrictions and scrutiny. They often become critical, angry, intimidating, and/or hostile toward those who fail to bow down to their directives. Gaslighter manipulation is often highly aggressive, with punitive measures (tangible or psychological) executed toward those who fail to recognize and obey their self-perceived authority.
Perhaps the biggest distinction between narcissists and gaslighters is that narcissists use and exploit, and gaslighters dominate and control. While the narcissist does so to compensate for a desperate sense of deficiency (of being unloved as the real self), the gaslighter does so to hide their ever-present insecurity (of being powerless and losing control). Both of these pathological types betray an inability and/or unwillingness to relate to people genuinely and equitably as human beings. They become “special†and “superior†by being less human and by de-humanizing others.
In the worst-case scenario, some individuals possess traits of both narcissism and gaslighting. This is a highly toxic and destructive combination of vanity, manipulation, bullying, and abuse — all unleashed in order to compensate for the perpetrator’s deep-seated sense of inadequacy and fear.
Erg interessant en gelijk doorgestuurd naar een vriendin die in dezelfde situatie zit. Dank hiervoor. En sterkte Kameraad
Dank je. Een gaslight relatie is echt verschrikkelijk. Ik ben er gelukkig uit. Mijn leven is 100 keer beter dan dat het een jaar geleden was. Een gaslighter sloopt je, en lijkt je moedwillig en systematisch te willen vernietigen. Toen mijn gaslighter wegliept van haar gezin, legitimeerde ze dat door het hele verhaal om te draaien en ineens was ik het die schuldig was aan de woedeaanvallen, het geweld, de dagenlange terreur met slechte buien, schreeuwpartijen, agressie en soms ook fysiek geweld. Ze heeft achteraf een verhaal gefabriceerd waarin zij het slachtoffer is. Ik ben blij dat ze weg is en de kinderen ook. Geen geschreeuw meer, nooit meer op eieren lopen, geen verpeste weekeinden meer. Dat is allemaal voorbij.
Ik heb nog wel eens geprobeerd om er met haar over te praten, om te zien of ze zichzelf nu doorheeft, maar ze ontkent alles glashard. Gaslighters zijn heel erg ziek en kunnen heel goed hun eigen defect wegpraten en verdringen. Maar dat willen ze niet weten. Dat zal bij haar ook nooit anders worden.
Voordat ze is weggegaan had ze een vriendje op de kop getikt. Die vertelde haar dat “er niets mis was met haar”. Dat heeft ze me vaak voorgehouden. Wat ze echter niet doorhad, is dat hij dat zei zei omdat hij zijn geslachtsdeel in haar mond had zitten en zij hem ruimhartig beloonde met seks. Die relatie liep binnen een paar maanden mis, waarna hij binnen een paar uur een nieuwe vriendin had. Zo toegewijd was hij.. 🙂
Mij raakt het niet meer. Na de chicanes van de laatste keer ben ik hard aan het genezen. De realisatie van de hopeloosheid van mijn gaslighter, de absolute wetenschap dat zij nooit inzicht zal hebben in haar gruwelijke wangedrag en haar totale gebrek aan zelfreflectie helpen daar goed bij. Trekken aan een dood paard, dat weet ik ondertussen na bijna 20 jaar ervaring, heeft geen zin. De exploitatie en mishandeling zijn god-zij-dank voorbij. Ik hoef me geen zorgen meer te maken over de staat van mijn huis, elke dag als ik uit mijn werk kom. Ik krijg niet meer elke dag te horen dat ik ziek in mijn hoofd ben en een psychiater nodig heb. Ik word niet meer systematisch gekleineerd, vernederd, dood gezwegen, genegeerd, klem gezet, afgekafferd en koud gesteld. Zij loopt niet meer briesend en tierend door het huis, gewoon omdat er iets gebeurd is wat haar niet bevalt. De maandenlange depressies waarmee ze het huis terroriseerde en onderdompelde in een groot zwart gat zijn weg, evenals de ruzies, de bedrukte sfeer, en ook weg is de spanning die zij op bijna elke minuut van de dag legde. Ik ben echt ongelofelijk blij dat ze er niet meer is. Mijn huis is nu voor iedereen veilig, voor mij, voor mijn kinderen, mijn familie en mijn vrienden. Iedereen die in de jaren is weggebleven komt langzaam weer terug. En dat is omdat zij er niet meer is.
Het is moeilijk om niet alleen maar te denken dat ik me bijna 20 jaar van mijn leven heb laten onderdrukken door haar, want er waren ook veel goede momenten. Die probeer ik dan maar te onthouden. Als ik terugdenk aan de nachtmerries van haar buien, dan word ik er depressief van.
Als ik het goed inschat is dat worst case scenario van toepassing op je kameraad?
Helaas wel.…