Even een hele kleine opmerking: ik lees dat het concern Volkswagen in de V.S. gesjocherd gaat worden als sanctie op de fraude rondom de zwendelsoftware die de uitstoot van schadelijke dieselemissies moest verbloemen voor de Amerikaanse autoriteiten. Toen ik dat las bekroop me het gevoel dat er iets niet aan klopt. Het geval: VW heeft met de federale justitie in de V.S. een afkoopsom bepaald als schikking in de sjoemelsoftwarezaak. Deze bedraagt 1,3 miljard dollar. Omdat justitie echter ook meent aangetoond te hebben dat de top van het concern ervan af geweten moet hebben, hebben verschillende deelstaten in Amerika bedacht dat ze VW nu ook gaan vervolgen.
Dubbel vervolgen nadat er zo’n enorm bedrag wordt betaald aan schadeloosstelling is al bijzonder eigenaardig. Maar er is meer. Namelijk, de deelstaten die dit toch wel onfrisse idee hebben opgevat zijn New York, Massachusetts en Maryland. En laat van die laatste twee staten de regering nu Republikeins zijn. Precies dat maakt het voornemen om te vervolgen toch dubbelzinnig: de Republikeinen geloven niet in de klimaatverandering die veroorzaakt wordt door menselijke activiteiten. Tegelijkertijd is die partij er wel als de kippen bij om op basis van juist die notie Volkswagen per rechtszaak van haar centen af te helpen. Is dat hypocriet of niet?
En dan nog zo eentje: het is zo de spreekbuis van de neoliberale kapitalisten in Amerika die een kapitalistisch bolwerk als VW nu gaat aanpakken. Dat maakt goed zichtbaar hoe fris die gasten onder elkaar eigenlijk zijn. Neoliberale verbondenheid of niet; als ze elkaar te grazen kunnen nemen, dan doen ze dat kennelijk ook. Dat maakt elke bedrijfsvoering, met de sterke aansprakelijkheidsrechtspraak in Amerika, toch een precaire aangelegenheid. Ikzelf zou er als ik zo’n kadaverkapitalist was subiet mee stoppen, want wegkomen met wat ouderwets ondertafels ondernemerschap zit er niet in.
Het is helemaal in lijn met het neoliberale opportunisme, dat dan weer wel. En het maakt ook duidelijk hoe het echt werkt: de wet- en regelgeving in de V.S. is gefinetuned op de kapitalisten en ze zijn onaantastbaar zolang ze zich binnen die uiterst coulante bandbreedte ophouden. Zetten ze één stap verkeerd over de verkeerde lijn, dan hangen ze. Zoiets heet ondernemersrisico, dat zich direct vertaalt in “opportunity”” voor hen die daarna de weg naar de rechter weten te vinden.
Aanvulling 21 juli 2016 – nog meer autospul: een kartel van vrachtwagenfabrikanten, samen goed voor 9/10e van de totale vrachtwagenproductie in Europa, heeft een boete gekregen van 3 miljard Euro wegens het maken van verboden prijsafspraken en het actief tegenhouden van duurzame ontwikkelingen. Vooral dat laatste is kwalijk, want dat staat haaks op het belang van de overheid, de bevolking, de transporteurs (die duurzaam willen zijn) en de vooruitgang zelf. Ook ons eigen DAF is daarbij de pineut. Zij zijn goed voor een boete van 753 miljoen Euro.
Met een dergelijk afbreukrisico vraag je je af waarom deze ondernemers nog dit soort schuivers maakt. Iets dergelijks was een aantal jaar geleden ook al aan de hand met de fabrikanten van liften. Die zijn toch aardig heftig aangepakt toentertijd en hebben voor wat destijds normaal was een enorme megaboete aan de bipsen gekregen. En dan zijn er natuurlijk nog de Googles, de FaceBooks en de Apples, die ook constant onder uur liggen wegens allerlei gepruts. De vrachtwagenbouwers hadden het dus kunnen weten: ze komen een keer aan de beurt. En zo geschiedde.
Het traineren van duurzame ontwikkelingen en zoals boven beschreven het sjoemelen met emissiecijfers laat zien dat de (vracht)wagenbouwers nog een hoop te leren hebben. Ik hoop op een bijzondere sanctie, namelijk dat er verplicht veel geld juist in duurzame activiteiten gestoken moet worden. Of dat de mentaliteit ook zou veranderen waag ik te betwijfelen.
