Wat een fantasievolle naam, denk ik als ik “Pussy Riot” voor het eerst tegenkom. Ik heb echt wat gemist de afgelopen drie weken dat ik in het zuiden zat. Het kleurrijke protest van Pussy Riot tegen Tsaar Putin van Rusland – en vooral het gevolg ervan – is volledig aan me voorbij gegaan.
Mijn associatie met de naam was overigens wel heel anders dan wat de feministische vrouwenband Pussy Riot in werkelijkheid vertegenwoordigt, maar dit terzijde.
Evenwel, de verontwaardiging over de nieuwe antidemocratiseringsgolf in Rusland laat de gemoederen niet onberoerd. En dat is wel terecht als ik het zo eens aankijk. Er is namelijk echt iets aan de hand. Een clubje Russische dames dat muziek maakt heeft tijdens een optreden in een kerk een paar maanden geleden haar ongenoegen geuit over Putin, door de maagd Maria te verzoeken Rusland van hem te verlossen. Maria heeft tenslotte ervaring met verlossers, dus de verzuchting is niet geheel gespeend van terechte verwachtingen. En dat de Russische intelligentsia eindelijk van die oud KGB officier met zijn staalharde smoel af willen, kan ik me heel erg goed voorstellen. Rusland onder Putin heeft slechte kaarten als het om democratie gaat.
Aantekening terzijde: als je het mij vraagt lijdt de bevolking weer bijna net zo hard als onder Stalin, zij het dan bedekt met een nieuw oogverblindend en pijnverzachtend consumentistisch jasje, een nieuwe elite en zonder de willekeurige en levensgevaarlijke zuiveringen… vooralsnog.
Leuk, zo’n optreden van een femo-band in een kathedraal. Helaas moeten er ook functionarissen van Putins GeStaPo in de zaal gezeten hebben waar Riot Pussy haar optreden hield, want de meiskes zijn gearresteerd en aangeklaagd. Hen hangt nu een straf van drie jaar dwangarbeidkamp boven het hoofd, ongetwijfeld vanwege staatsondermijnende activiteiten. Waar heb ik dat toch eerder gehoord? De oude Leonid Brezjnev lijkt weer te zijn opgestaan om zijn politbureau-retoriek kwistig in het rond te strooien. Ik weet dat het niet zo is en dat ik die man ergens begin jaren 80 voor het laatst live – en levend – op de televisie gezien heb. Maar toch: de oude Sovjettijd lijkt te herleven als je het afmeet aan de mensenrechten-situatie in Moskou.
Op vrijdag 17 augustus aanstaande zal de “rechter” in Moskou zijn vonnis uitspreken. Dan zal duidelijk worden of de vele internationale bezwaren – uitgebracht door een hele trits aan beroemdheden zoals Björk, Sting, Madonna (!) en meer van dat moois – enige indruk heeft gemaakt op het Russische justitiële apparaat. Ik voorspel dat dit niet het geval zal zijn; hooguit andersom. Als Rusland één ding heeft laten zien in de laatste 150 jaar, dan is het wel dat het gevoegelijk bips heeft aan wat de wereld van ze denkt.
Stel je voor: in welk land kunnen ze een stoelendans tussen president en premier van zo’n (bijna) 15 jaar met droge ogen volhouden? Op Italië na kan ik geen ander land bedenken waar er zo’n loopje met de democratie wordt genomen als in Rusland, terwijl ondertussen de schone democratische schijn wordt opgehouden. Wie daar nog gelooft in een onafhankelijke justitie – een van de beloftes van de anti-Sovjet revolutie – moet wel ongelofelijk naïef of reddeloos zwakzinnig zijn.
