Soms gebeuren er dingen die de mens weer hoop geven. Gisteravond heb ik zo’n ding meegemaakt. Voor de” Delftse Studium Generale sprak” Joris Luyendijk over zijn nieuwe boek “Dit kan niet waar zijn” (2015). Zonder al teveel spoilers: het handelt over de interne cultuur van de London-City geldwerkers, die in 2008 zo noest” hebben meegetimmerd aan het ontstaan van de bankencrisis. De centrale vraag is: “Zijn die “gasten” (om in Luyenlingo te blijven) zelf eigenlijk wel onder de indruk van de chaos waarin ze de wereld hebben gestort en de vlak-langs-het-randje balanceer-act met de Europese belastingcenten die daarop volgde?” Luyendijk geeft in zijn boek antwoord op die vraag.
Het is niet dat antwoord dat me aangenaam stemt – ik moet het boek nog lezen – maar het feit dat er zo vreselijk veel publiek op zijn lezing afkwam. Er was al wat voorwerk gedaan met de VPRO-Tegenlichtuitzending van afgelopen maart. En zijn voorgaande lezingen waren ook allemaal uitverkocht ah la Piketty in Paradiso. Maar toch, dat ik zo veel mensen zou zien overtrof al mijn verwachtingen; en ook die van de SG organisatie. Want nadat het gehele auditorium van de TU tot in de nok was gevuld, werden er nog 3 grote collegezalen bijgeschakeld. Dat duidt er volgens mij op dat Luyendijks boodschap wordt gehoord en ook op vruchtbare aarde valt. Gisteravond was dat gehoor” een publiek waarvan een aanzienlijk deel straks op posities zit die wat uitmaken in de samenleving, dus dat is een goede reden tot opgewektheid.
Als ik dat allemaal bij elkaar optel en de maat van de collegezalen goed” inschat, dan heeft meneer Joris met zijn verhaal zo maar eventjes 1.200 + (3*500) = 2.700 mensen aan zijn lippen gehangen gehad. Daarbij” kan ik me niet voorstellen dat ook maar één iemand zich heeft verveeld. Het verhaal dat Luyendijk hield was relevant, in de roos, goed onderbouwd, intelligent en doorregen met netjes gedoseerde humor. En als alles goed gaat, dan zet hij met zijn boek/lezingencyclus een trend als het gaat om de publieke bewustwording van het risico dat de financiële wereld voor de stabiliteit van onze planeet vormt. Want dat doet ze, waarbij wij van het klootjesvolk lijden aan collectieve cognitieve dissonantie als het gaat om ons begrip van de ernst van de situatie. Wat dat betreft bewijst Luyendijk ons een grote dienst.
En dan nog wat: Als Luyendijk zijn royalty’s goed heeft geregeld dan is hij na dit boek klaar met werken, maar gezien de energieke indruk die hij geeft lijkt het me waarschijnlijker dat hij zijn nieuwe project vrijer kan en zal zoeken dan dat hij onder een baas kan. Ik gun het hem en ons, want deze man geeft de wereld zomaar een duw in de goede denkrichting, dus als hij vrije teugels krijgt bij zijn volgende project dan kan ik dat alleen maar” toejuichen.
